Op 1 januari 2018 stijgt de pensioenrichtleeftijd naar 68 jaar. Deze wijziging moet worden verwerkt in de pensioenregeling van uw onderneming. Mogelijk loopt op die datum ook de uitvoeringsovereenkomst met de pensioenverzekeraar af. Bij eindloon- en middelloonregelingen zien wij dat de kosten bij verlenging van het contract aanzienlijk kunnen stijgen. Rekening houdend met de totale kosten voor het arbeidsvoorwaardenpakket is handhaving van de dure pensioenregeling niet altijd wenselijk.

De verhoging van de pensioenrichtleeftijd maakt een wijziging van de pensioenregeling per 1 januari 2018 voor veel werkgevers noodzakelijk. Vervelend… of juist een goed moment om uw pensioenregeling eens kritisch tegen het licht te houden? Maar waar te beginnen?

Aanpassing AOW- en pensioenrichtleeftijd
De fiscale pensioenrichtleeftijd wordt per 1 januari 2018 verhoogd naar 68 jaar. Dit betekent dat (nagenoeg) alle pensioenregelingen (wederom) gewijzigd moeten worden. Werkgevers moeten hiervoor instemming vragen aan de ondernemingsraad én aan de individuele werknemers(vertegenwoordigers). Aangezien het een tijdrovend proces kan zijn om de instemmingen rond te krijgen, adviseren wij u om de wijziging van de pensioenregeling tijdig op de agenda te zetten.

De fiscale pensioenrichtleeftijd werd eerder per 1 januari 2014 verhoogd naar 67 jaar. De reden hiervan was de Wet verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd (Wet VAP). In de Wet VAP werd vastgelegd dat de pensioenrichtleeftijd in de toekomst zal worden gekoppeld aan de levensverwachting vanaf 65 jaar. Op basis van de meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is de levensverwachting vanaf 65 jaar gestegen, waardoor verdere verhoging van de fiscale pensioenrichtleeftijd noodzakelijk is.

De AOW-leeftijd dient op basis van de Wet VAP en de meest recente cijfers van het CBS ook verder te worden verhoogd. Per 1 januari 2022 zal de AOW-leeftijd hierdoor uitkomen op 67 jaar en drie maanden. De AOW-leeftijd en de fiscale pensioenrichtleeftijd blijven dus van elkaar afwijken. De pensioeningangsdatum in de collectieve pensioenregeling kan overigens binnen de wettelijke kaders worden vervroegd of uitgesteld. Hierdoor kunnen werknemers een pensioeningangsdatum kiezen die aansluit op hun AOW-leeftijd. Een “pensioengat” kan op deze wijze worden voorkomen.

Mogelijke problemen
In de praktijk is het de vraag welke pensioen(richt)leeftijd is opgenomen in de individuele arbeidsovereenkomst, de collectieve arbeidsovereenkomst en het pensioenreglement. Voor zowel werkgever als werknemer is het dan duidelijk wanneer het dienstverband eindigt en de werknemer ouderdomspensioen en/of AOW ontvangt.

Maar wat nu als er afwijkende pensioen(richt)leeftijden worden gehanteerd in de verschillende documenten? In de individuele arbeidsovereenkomst is dan bijvoorbeeld 65 jaar opgenomen als pensioenleeftijd (pensioenontslagdatum), in het pensioenreglement 68 jaar en in de Algemene Ouderdomswet  66 jaar.  Wanneer kan de betreffende werknemer dan met pensioen? Werkgevers dienen hierop bedacht te zijn door de verschillende documenten te checken.

Mogelijke problemen kunnen dan bijvoorbeeld ontstaan op het moment dat het voor een werkgever niet duidelijk is wanneer het dienstverband met oudere werknemers mag worden beëindigd vanwege het bereiken van een bepaalde pensioenleeftijd, zonder instemming van de werknemer, het UWV of de kantonrechter.

Het kan ook onduidelijkheden veroorzaken als een werknemer in dienst is gebleven na zijn AOW-leeftijd en wil weten of hij nog pensioen mag blijven opbouwen of zijn pensioen mag laten ingaan. Deze onduidelijkheid kan evens voorkomen worden door de verschillende documenten na te lopen.

Toekomstige wetgeving

Op 21 december 2016 is een concept wetsvoorstel waardeoverdracht klein pensioen gepubliceerd middels een internetconsultatie. In dit concept wetsvoorstel komt Staatssecretaris Klijnsma tegemoet aan de wens van pensioenuitvoerders om de mogelijkheden te verruimen voor collectieve waardeoverdracht die samenhangt met de aanpassing van de pensioenrichtleeftijd.

In 2013 bepaalde Staatssecretaris Klijnsma en DNB al dat er geen sprake is van een interne collectieve waardeoverdracht conform artikel 83 Pensioenwet indien enkel de pensioeningangsdatum van bestaande pensioenaanspraken wordt verhoogd, terwijl de deelnemer het recht behoudt om de pensioeningangsdatum te vervroegen. Daarbij dient ook sprake te zijn van collectieve actuariële gelijkwaardigheid. In dergelijke gevallen dienden pensioenuitvoerders dus niet een collectieve waardeoverdracht bij DNB te melden en de individuele deelnemers in de gelegenheid te stellen bezwaar te maken tegen de interne waardeoverdracht.

In het concept wetsvoorstel wordt nu voorgesteld om artikel 83 Pensioenwet aan te passen door het individuele bezwaarrecht bij een verhoging van de wettelijke pensioenrichtleeftijd te schrappen. Daarbij worden voorwaarden voorgesteld die voorkomen dat de deelnemer wordt benadeeld. De herrekening dient collectief actuarieel gelijkwaardig te zijn en de pensioenregeling dient te voorzien in de mogelijkheid om de pensioeningangsdatum te vervroegen. Door middel van deze wijziging kunnen pensioenuitvoerders kosten besparen ten gunste van het collectief. Staatssecretaris Klijnsma streeft er naar dat het wetsvoorstel op 1 januari 2018 in werking treedt.

De mogelijke toekomstige schrapping van het individuele bezwaarrecht bij verhoging van de pensioenrichtleeftijd geldt overigens alleen voor de pensioenuitvoerders. Werkgevers dienen nog steeds voor de verhoging van de pensioenrichtleeftijd altijd instemming te vragen aan de ondernemingsraad, personeelsvertegenwoordiging en individuele werknemers(vertegenwoordigers).